Teknoloji ile birlikte görsellerin kalitesi de arttı ve yüksek çözünürlüklü, gerçeğe daha yakın tasarımlar karşımıza çıkmaya başladı. Bunun yanı sıra görsel tasarım, günümüzde yeni bir çalışma alanı haline geldi ve buna dair birçok program kullanılmaya başlandı.
Bir web sitesinde en çok yer kaplayan bölüm görsellerdir. Buna karşın yüksek kalitede ve yoğun görsel kullanımı bazı sorunları da beraberinde getirir. Depolama alanı gereksinimi, tarayıcı hızını düşürmesi, web sitesinin arama motoru sıralamalarında geriye düşmesi ve sitenin hızını ve performansını düşürmesi bu sorunların başlıcalarıdır.
Tüm bu sorunların çözümü ise; görsellerin boyutlarını daha ufak hale getiren formatları kullanmaktır. İşte tam bu noktada WebP, bu soruna karşın geliştirilmiş bir görüntü formatıdır.
Bir fotoğrafın yüzey düzlemi renklerden ve çizgilerden oluşur. Bu çizgi ve renklerin doğru yere yerleştirilmesi ve görüntülenmesi için; görüntü formatı kullanılır. Günümüzde JPEG, GIF, PNG gibi formatlar yaygın olarak kullanılmaktadır. WebP ise, dosyaları küçültürken sağladığı minimum veri kaybı özelliği ve web odaklı olması nedeniyle gün geçtikçe daha çok ön plana çıkan bir formattır.
WebP, 2010 yılında Google tarafından geliştirilmiş bir dosya formatıdır. Bu format, mevcut görüntülerin kalitesini koruyarak, yüksek bir sıkıştırma oranı sağlar. Kayıpsız bir sıkıştırma; orijinal veri bit’lerinin dosya sıkıştırıldıktan sonra da aynı kacağını ifade eder.
WebP dosyalarının kullanımı tamamen ücretsizdir. Bu sebeple bilgisayarınızda birçok farklı yazılım ve uygulama ile açılabilirler. Bu format; Chrome, Firefox, Opera ve Microsoft Edge gibi tarayıcılar tarafından desteklenmektedir.
Google tarafından verilen bilgilere göre, WebP formatı; PNG görüntülerden yüzde 26; JPEG formatındaki görüntülerden ise yüzde 25 ila 34 oranında daha küçüktür. Özellikle çok fazla görsel kullanılan web sitelerinde WebP ile büyük değişimler yaratılabilir. Bu durum ise özellikle mobil cihazlarda sayfaların yüklenme hızını önemli ölçüde etkiler.
Bu performansı sayesinde Google; WebP’nin web sitesi görüntüleri için yeni varsayılan biçimine dönüştürülmesinin önünü açmıştır.
WebP formatı, daha küçük görsel boyutları sağlaması nedeniyle web sitenizin daha hızlı yüklenmesini sağlayacaktır. Bu da web sitesinde özellikle çok fazla görsel kullananlar için büyük farklar yaratabilir. Özellikle fotoğraf, seyahat ya da yemek gibi blog sahipleri için bu durumda; daha fazla bant genişliği kullanımının önüne geçecektir.
JPEG veya JPG formatı; fotoğraflar ve çok renkli görüntüler için sıklıkla tercih edilen seçenektir. Buna karşın sıkıştırma nedeniyle görüntü kalitesinde kayıplar yaşanır. PNG ise sıkıştırılmış olsa dahi görüntü kalitesini koruyabilir. PNG formatı genellikle logo, resim ve metin ağırlıklı görüntüler için uygundur. Buna karşın fotoğraflarda aynı başarıyı gösterememektedir.
WebP ise JPEG ve PNG’nin iyi olduğu iki özelliği bir araya getiren bir formattır. Bu sayede her iki formattan yüzde 34’e kadar daha küçük boyutlara sahipken, görüntü kalitesini de korur.
WebP formatının sunduğu önemli avantajların yanı sıra bazı dezavantajları da vardır. Bu dezavantajların başında ise Safari ve Internet Explorer’ın bu formatı desteklememesi gelir. Buna karşın, kullanıcıların giderek daha fazla tercih etmesi nedeniyle, yakın bir zamanda bu tarayıcılarında WebP’yi destekleyecek hale gelmesi beklenmektedir.
Bu formatı kullanmak isteyen bir webmaster için bir diğer sorun ise WordPress’in şu aşamada bu formatı desteklemiyor olmasıdır. Bu durum WebP dosyalarının WordPress ortam kitaplığına yüklenemeyeceği anlamına gelir. Bununla birlikte, yalnızca bir eklenti yardımıyla bu sorunu aşabilirsiniz.
Görüntü formatları, görüntüleri sıkıştırmak için bazı farklı yöntemleri kullanırlar. WebP bu konuda ciddi bir avantaja sahiptir. Bu da; diğer görüntü formatlarının kullandığı tüm yöntemleri kullanabilmesidir.
Bu yöntemler şu şekildedir;
Lossy WebP olarak da bilinen kayıplı WebP; görüntünün belli alanlarını kaybetmeyi göze alarak yapılan boyut küçültme yöntemidir. Bu yöntem ile, görüntüde çıplak gözle göremediğiniz kısımlar silinir. Silinen bölümler geri döndürülemez biçimde tamamen kaybolur. Bu yöntem JPEG tarafından kullanılmaktadır.
Lossless WebP olarak da karşınıza çıkabilecek olan kayıpsız WebP’de görüntüde herhangi bir kayıp olmaksızın boyutları düşürülür. Bu yöntemde, dosya boyutunun düşürülme miktarı ise oldukça azdır. PNG ve GIF formatları bu yöntemi kullanırlar. Bu yöntemde dosyalar, orijinal hallerine geri döndürülebilirler.
Eğer görüntüde piksel başına düşük bir bit sayısı düşüyorsa WebP alpha yöntemi kullanılır. Kayıplı WebP yöntemine göre; yaklaşık olarak yüzde 22 ek bayt kayıpsız olarak Alpha kodlaması yapılabilir. Bu yöntem PNG tarafından kullanılır. Özellikle mobil sitelerde çok daha etkin sonuçlar veren bir yöntemdir.
Bilindiği gibi videolar da anlık görüntülerden oluşurlar. Bu sebeple, dosya boyutlarının yüksekliği de düşünüldüğünde kayıplı sıkıştırma daha etkin sonuçlar verecektir. Animasyon görüntülerde geçtiğimiz yıllarda GIF tercih edilirken bu durum yavaş yavaş değişmektedir.
Google tarafından sağlanan verilere göre, animasyonlu bir GIF; kayıpsız WebP formatına dönüştürüldüğünde yüzde 19 oranında küçülmektedir. Kayıplı WebP yönteminde ise bu oran yüzde 64’lere kadar çıkmaktadır.
Sağladığı birçok avantaj sebebiyle bu formatı web sitelerinizde kullanmaya karar verebilirsiniz. Görsel dosyalarınızı bu formata çevirmek için birkaç farklı seçeneğiniz bulunur.
Öncelikle birçok farklı uygulama bu formatı desteklemektedir. Görüntüleri, kaynak dosyasından aynı biçimde kaydedebilirsiniz. Örnek vermek gerekirse Adobe Photoshop gibi programlar, kullanıcılara bu imkânı sağlamaktadır. Buna karşın, görsellerinizi daha önce tasarlayıp düzenlemişseniz ya da görselleriniz bu formatı desteklemeyen kaynaklardan alınmışsa bu durumda bir XvConvert gibi bir biçimlendirme uygulamasına ihtiyacınız olacaktır.
Yapacağınız basit bir arama ile görüntü dosyalarını WebP’ye dönüştüren birçok farklı uygulama olduğunu görebilirsiniz. Bu araçların bazıları sisteme kurulurken bazıları ise yükleme gerektirmeye çevrimiçi dönüştürücülerdir.
