Çerez (cookie), web siteleri tarafından PC’lere bırakılan bir tür tanımlama dosyasıdır. Çerezlerde oturum bilgileri ve benzer veriler saklanır. Kullanıcı, çerez kullanan bir internet sitesini ziyaret ettiğinde, siteye erişim sağlanan tarayıcıya web site tarafından talep gönderilir. Bu talep; sabit diske bir ya da daha fazla çerez bırakma talebidir. Aktif internet kullanıcılarının sıkça karşılaştığı cookie (çerez) dosyaları, ilgili kullanıcının internet tarayıcısındaki deneyimini artırmayı ve iyileştirmeyi amaçlar.
Cookie (çerez), kullanıcı adı, şifre ve benzeri verileri içeren dosyadır. Çerez dosyaları, web sitelerin kullanıcılarını tanımasına yardımcı olur. Kullanıcıların ve web site yöneticilerinin birçok noktada daha pratik bir deneyim yaşamasına olanak tanıyan cookie dosyaları; internet sitelerin kullanıcıları tanımasını sağlamasının yanı sıra bireysel oturum açılarak politika, finans ve spor haberleri tercihlerinin de anımsatılmasına yardımcı olur.
Çerezler, tüketicilerin alışveriş sitelerinde bir ürün araştırdığı zaman tarayıcılarında ilgili ürünün karşısına çıkmasını sağlar. Çerezlerin alt yapısında yer alan bir sistemden kaynaklanan bu özellik, özellikle e – ticaret siteleri için gayet elverişlidir. Çerez dosyaları, kullanıcılara farklı ürün önerilerinde de bulunur. Bununla birlikte, ziyaretçinin alışveriş sepetinde bulunan ürünlerin belirli bir süre sepette kalmasını sağlar. Birçok noktada kolaylık sağlayan, pratik kullanım sunan çerezler, e – ticaret sitelerinde çok daha başarılı sonuçlar verir.
Çerezlerin ne olduğunu ve ne işe yaradığını detaylandırmadan önce çerez politikası ve KVKK ilişkisine değinmek, konu bütünlüğü açısından yerinde bir yaklaşım olacaktır. Çerez politikası kişisel verilerin saklanmasına dair herhangi bir işlem yapmaz; dolayısıyla, kişilere ait bilgileri verilerinde saklamaz. Fakat KVKK kapsamı gereği; herhangi bir web sitesine kayıt olan kullanıcıların kişisel verileri kaydedilmişse, söz konusu verilerin bilgilerini talep etme hakkını elinde tutar.
Çerez (İngilizce: Cookie) bir web sitesi ziyaret edildiğinde, ziyareti sağlayan kullanıcıya ait birtakım bilgilerin arka planda depolandığı küçük dosyalardır. Çerez dosyalarının birçok görevi olmakla birlikte en temel görevini somut bir örnek vererek açıkça ifade etmek gerekirse; örneğin, bir e – ticaret sitesini ziyaret eden kullanıcının sorguladığı, aradığı ürün veya hizmetleri kayıt altına alır ve daha sonra aynı siteye tekrar erişim sağlandığında, kullanıcının önceki aksiyonlarına paralel otomatik önerilerde bulunur.
İlk kez 1994’te kullanılan cookie dosyaları, bir internet kullanıcısının ziyaret ettiği web sitesine daha sonra tekrar ziyaret gerçekleştirip gerçekleştirmediğinin kontrol edilebilmesi amacıyla kullanılmıştır. Bugün de aynı amaç doğrultusunda kullanılmakta; ancak, kullanıcıya ve kullanıcının sitede gerçekleştirdiği aksiyonlara dair bilgi almak ve kaydetmek gibi çeşitli işlevlerle kullanım amacı çeşitlendirilmiştir. Çerezler kullanıcıların giriş bilgilerini kaydeder ve daha pratik kullanım sunmak adına daha sonra anımsatır.
Kullanıcı deneyimini önemli ölçüde artıran çerezler, fonksiyonlarını yerine getirebilmek için text dosyası oluşturur. Kullanıcının girdiği bilgiler arka planda kaydedilir ve daha sonra platforma tekrar girildiğinde bu bilgiler otomatik olarak açılır. Bu sayede kullanıcılar için zaman kaybı önlenerek pratik bir kullanım sağlanır. Zira, daha önceki ziyarette kaydedilen bilgilerin otomatik olarak açılacağı için, kullanıcının her girişinde tekrar ilgili bilgileri yazmasına, eklemesine gerek kalmaz.
Cookie (çerez) dosyaları kullanıcılar için pek çok noktada önemli faydalar sağlar. Özellikle e – ticaret sitelerinde sık vakit geçiren kullanıcılar çerez dosyalarının sağladığı avantajlardan eksiksiz yararlanır. Örneğin, bugün birçok e – ticaret sitesi, kullanıcılar üye olmadan satış hizmeti vermemektedir. Kullanıcılar ilgili web siteye her girişinde üyelik bilgilerini aklında tutamayabilir veya tekrar tekrar girmek istemeyebilir. İşte bu noktada cookie dosyaları devreye girerek otomatik giriş yapılmasını sağlar.
Üyelik gerektiren web siteleri, ziyaretçilerinin zaman kaybı yaşamaması ve pratik bir deneyime sahip olması için “beni hatırla” seçeneğine yer verir. Bu seçenek, giriş için gerekli bilgilerin hatırlanmasına yardımcı olur. Kullanıcı, beni hatırla seçeneğini kullanarak dilediği zaman hızlı bir giriş imkanına sahip olur. Cookie (çerez) dosyaları sayesinde birçok önemli avantaj elde edilmekte birlikte, temelde vakit kaybı engellenir, pratik kullanım sağlanarak kullanıcı deneyimi önemli ölçüde artar.
Çerez (cookie) dosyalarının sağladığı avantajlar, çerez kullanımının her geçen gün artmasına neden olmuştur. Çerez dosyasının çeşitli türlere ayrılması, her bir türün farklı bir çözüm sağlaması ise çerez kullanım sayısındaki artışın doğal bir sonucudur. Kullanıma sunulmak amacıyla geliştirilen çerez türlerinin her biri farklı bir işlev gösterir. Kullanıcı, kendisi için ideal olduğunu düşündüğü çerez türünü kullanabilir. O halde, çerez (cookie) türlerini ve işlevlerini açıklamak yerinde olacaktır:
| Çerez Adı | İşlevi |
| Geçici Çerez | Geçici çerezler, oturum açılmasıyla birlikte PC’nin arka planında depolanan ve tarayıcının kapatılmasıyla birlikte otomatik olarak kalkan çerezlerdir. Bu yönüyle, belirli bir kullanım süresini baz alan çerez türü olduğunu söylemek yanlış bir ifade olmayacaktır. |
| Kalıcı Çerez | Kalıcı çerezler “Beni Hatırla” seçeneğinin aktif edilmesiyle birlikte PC kapalı olsa bile arka planda bilgileri saklı tutan ve yeniden sitenin ziyaret edilmesi halinde otomatik olarak bilgileri anımsatan çerez türüdür. Kalıcı çerezler, çerez türleri içerisinde en çok tercih edilen çerez türüdür. |
| Zorunlu Çerez | Zorunlu çerezler sayesinde kullanıcı hesabı oluşturulabilir, internet sitesi üzerinde gezinti yapılabilir. Kalıcı çerezler ile yer yer benzerlik gösteren bu çerez türü, adından da anlaşılacağı üzere gerekli bir çerezdir. |
| Reklam Çerezi | Ziyaret edilen internet sitesi içeriğinin özelleştirilerek ürün veya hizmet hakkında bilgi vermek, ziyaretçilerle ilgili bilgi almak amacıyla kullanılan çerez türüdür. |
Cookie (çerez) dosyalarının birçok önemli avantajı bulunmakla birlikte, başlıca avantajlı şu şekilde sıralanabilir:
Çerez dosyalarının başlıca avantajlarını paylaştıktan sonra dezavantajlarına da değinmek gerekir. Cookie dosyalarının dezavantajları söz konusu olduğunda ilk olarak güvenliğe ilişkin hassasiyetlerinden bahsetmek gerekir. Çerez dosyalarında bulunan bilgilerin arka planda saklandığını ifade ettik. Bilgilerin arka planda saklanması, üçüncü kişilerin bu bilgilere ulaşma ihtimali nedeniyle gizlilik ve güvenlik yönünden belirli endişelere sebep olur.
Çerez (cookie) kullanımının bir başka dezavantajı veya olumsuz etkisi, kullanıcıların web tarayıcılarında gezinirken bir başkası tarafından izlendiği, aksiyonlarının takip edildiği izlenimine kapılmasıdır. Bir diğer dezavantaj ise, çerez dosyalarını devre dışı bırakmak veya silmek isteyen bir kullanıcının bu işlemi nasıl ve nereden yapacağını bilmemesi halinde çeşitli sorunlarla karşılaşma ihtimalidir. Son olarak, bazı virüslerin çerez olarak gizlense de belirli bir zaman geçtikten sonra yeniden ortaya çıkabilme olasılığını belirtmek gerekir.
Kullanıcılar dilediği zaman çerez kullanabileceği gibi istediği zaman çerez kullanımına son verebilir. Kullanıcının bilgisayarında bulunan çerezler, internet tarayıcılarının birçoğu üzerinden silinebilir. Hemen belirtmek gerekir ki isteğe bağlı olarak çerezlerin kalıcılığını sağlamak da mümkündür; fakat bu noktada bilinmesi gereken en önemli konulardan birisi, çerez dosyalarında saklanan bilgilerin gizliliğinin ve güvenliğinin korunduğu ve herhangi bir risk teşkil etmediğinin unutulmamasıdır.
Çerez kullanımına ilişkin son olarak bahsedilmesi gereken nokta, birçok kullanıcı tarafından merak edilen “Google Chrome Çerez Engelleme” konusudur. Zira Google Chrome, günün en çok kullanılan web tarayıcıları arasında yer almakta. Dolayısıyla, Google Chrome kullanıcılarının merak ettiği çerez (cookie) dosyası engelleme işleminin nasıl yapılacağına değinmek, konu bütünlüğünün sağlanması adına doğru bir yaklaşım olacaktır. O halde, Google Chrome’da çerez engelleme işlemi için takip edilmesi gereken adımları sıralayalım:
Sıralanan adımları takip ettiğinizde Google Chrome çerezlerini engellemiş olacaksınız.
