CDN (Content Delivery Network) içerik dağıtım ağıdır. CDN; internet içeriğinin kısa zamanda pratik bir biçimde teslimini sağlamak amacıyla birlikte çalışan, coğrafi olarak dağıtılmış sunucu grubu olarak tanımlanır. CDN sayesinde hızlı bir şekilde aktarılabilen başlıca dijital ögeler; görsel, video, stil sayfası, Javascript dosyası, HTML sayfası şeklinde sıralanabilir. Popülerliğini hızla artıran CDN; Amazon, Facebook ve Netflix gibi dünyaca ünlü online oluşumların trafiğini sunmaktadır.
CDN web site trafiğinin daha iyi, pratik ve hızlı yönetilmesine katkı sağlar. Buna ek olarak, ana sunucu haricinde sunduğu varlıklar sayesinde birçok isteğe de yanıt verir. Amazon, Facebook ve Netflix gibi oldukça yüksek trafiğe sahip online platformların trafiği CDN üzerinden sunulur. Bu nedenle, ilgili web siteleri ziyaret eden kullanıcılar esasında CDN kullanırlar. CDN kullanımı sayesinde yararlanılan önemli avantajlardan biri, ana sunucunun coğrafi bölgesi referans alınmadan her bölgenin ve her kullanıcının birbirine yakın kılınmasıdır.
İçerik teslim ağı veya içerik dağıtım ağı (CDN), yüksek seviye veri kullanımı bulunan uygulamalar için web sayfası yüklenmesini hızlandıran bir birbirine bağlı sunucular ağını ifade eder. Kullanıcı, herhangi bir web sitesini ziyaret ettiğinde ilgili web sitenin sunucusunda bulunan verinin, kullanıcının PC’sine ulaşmak için internet boyunca yolculuk yapması gerekir. Kullanıcının ilgili sunucudan uzakta bulunması, internet sitesi veya video gibi büyük boyutlu bir dosyanın yüklenmesi uzun sürer.
Söz konusu zaman kaybını engellemek amacıyla web sitesi içeriği, kullanıcılara coğrafi olarak yakın CDN sunucularında depo edilir. Bu sayede, içeriklerin kullanıcı bilgisayarlarına ulaşma süresi kısalır. CDN teknolojisinin daha net anlaşılabilmesi ve konu bütünlüğünün sağlanması adına CDN teknolojisinin tarihinden kısaca bahsetmek doğru bir yaklaşım olacaktır. İçerik teslim ağı (CDN); statik içerik ve dinamik içerik olmak üzere temelde iki farklı türde içerik sunabilir.
Statik İçerik
Kullanıcıdan kullanıcıya farklılık göstermeyen, değişmeyen internet sitesi verilerine “statik içerik” adı verilir. Statik içerikler değiştirilemez, işlenmez veya oluşturulamaz. Statik içerikler CDN üzerinde depolanmak için ideal içeriklerdir. Web siteleri kapak görselleri, logolar ve font stilleri, statik içeriklere örnek teşkil eder.
Dinamik İçerik
Dinamik içerikler kullanıcıdan kullanıcıya farklılık gösterir. Kullanıcının konumuna, giriş zamanına ve tercihlere bağlı değişiklik gösteren dinamik içeriklere; sosyal medya haber akışları, hava raporları, sohbet mesajları örnek olarak verilebilir.
CDN teknolojisi, temelde internet üzerinde daha pratik ve hızlı içerik teslimi üzerine odaklanmış ve ilk olarak 1990’lı yılların sonlarında kullanılmaya başlanmıştır. CDN teknolojisinin tarihini; birinci nesil, ikinci nesi ve üçüncü nesil olmak üzere üç farklı aşamada kategorize etmek mümkün:
| CDN Teknolojisi Tarihi | Fonksiyon |
| Birinci Nesil | Birinci nesil CDN teknolojisi, akıllı ağ trafik yönetiminin ağ iletişimi ilkeleri ve çoğaltma için veri merkezleri üzerine temellendirilmiştir. |
| İkinci Nesil | İkinci nesil CDN teknolojisi, bilhassa talep üzerine video, haber vs. ses ve video akış hizmetlerinin yükselişine odaklanmıştır. İkinci nesil teknolojide amaçlanan bir diğer çözüm; mobil cihazlarda içerik sunumunda karşılaşılan zorluklara yöneliktir. Şirketler, ikinci nesil CDN teknolojisi sayesinde içerik dağıtımını hızlandırmak amacıyla eşler arası ağlardan ve bulut bilişim tekniklerinden yararlanmıştır. |
| Üçüncü Nesil | Üçüncü nesil CDN teknolojileri henüz tamamlanmamış; yeni güncellemelerle gelişim sürecini devam ettirmektedir. Bugün kullanılan CDN teknolojisi, üçüncü nesil CDN teknolojisidir. |
CDN teknolojisinin birçok işlevi bulunmakla birlikte en önemli işlevi, web sitelerin yüklenme sürelerinde yaptığı iyileştirme ve optimizasyondur. Benzer işlev gösteren alternatif optimizasyon teknolojilerine kıyasla, CDN teknolojisi sayesinde içerik, yakında bulunan bir CDN’ye çevrilir ve web sitesi kullanıcısına daha yakın paylaşılmasını sağlayarak kullanıcıların yükleme süresini en iyiler. Bu sayede, web sitenin yavaş yüklenmesi nedeniyle kaybedilecek ziyaretçi engellenir.
Kullanıcı deneyimini önemli ölçüde artıran CDN teknolojisi, bir web sitesini ziyaret eden kullanıcının web sitesinde kalma süresini artırır. Barındırma maliyetlerini büyük oranda azaltan CDN, özellikle e – ticaret sitesi sahipleri/yöneticileri için oldukça işlevseldir. İlgililer, içerik dağıtımını hızlandırmak ve kolaylaştırarak daha pratik bir hal kazanmasını sağlamak amacıyla CDN teknolojisine başvurabilir. CDN hizmetinin ne olduğuna ilişkin kısa bir izahattan sonra, faydaları ve avantajlarına değinmek isabetli olacaktır.
İçerik teslim ağı (CDN) kullanımı sayesinde bir web sitenin performansında artış sağlayan ve temel ağ altyapısını iyileştiren birçok önemli avantaj elde edilir. CDN teknolojisinin sağladığı başlıca avantajlar şunlardır:
Sayfa Yüklenme Süresi
Bir web sitesinin sayfa yüklenme süresi ne kadar uzunsa, web sitesini ziyaret eden izleyici sayısı o denli azalır. Bununla birlikte, web sitesinde kalma süresinde de ciddi düşüş yaşanır. CDN teknolojisi sayesinde ziyaretçilerin sitede kalma süresi artırılabilir.
Bant Genişliği Maliyetini Düşürmek
Ağ bant genişliği tüketimi, bant genişliği maliyetini ciddi düzeyde artırır. Bir web sitesine gelen her internet sitesi talebinin ağ bant genişliği tüketimini artırdığı dikkate alınırsa, maliyetin ne denli artış yaşayacağı daha açık anlaşılabilir. CDN hizmeti, çeşitli optimizasyonlar ve ön belleğe alma gibi çözümler sayesinde web sitesi yöneticilerinin barındırma maliyetlerinde tasarruf etmesini sağlar.
Erişilebilirlik Artışı
İnternet sitesine bir anda yüksek sayıda ziyaretçi akışı ya da ağ donanım sorunları, ilgili web sitenin çökmesine neden olabilir. CDN teknolojisi, yüksek sayıda ziyaretçi akışının yaratacağı internet trafiğine karşı etkili bir çözüm yoludur. Zira, internet sunucuları üzerindeki yükü azaltarak sunucuların kesintisiz hizmet sağlaması adına önemli bir işlev gösterir.
Güvenlik
Bir internet sitesine çok sayıda sahte trafik göndermek suretiyle uygulamaları etkisiz duruma getirmeye çalışmak, dağınık hizmet engelleme saldırısı (DDos) olarak adlandırılır. CDN teknolojisi, web sitesine yönelen yükü birden fazla ara sunucu arasında dağıtarak kaynak sunucu üzerindeki yükü ve etkiyi azaltır. Bu sayede, söz konusu sahte trafik artışları karşısında olumsuz durumların yaşanmasına engel olur.
Hız
CND teknolojisi, sunucuların global düzeyde dağıldığı bir teknolojidir. Dolayısıyla, herhangi bir içeriğin kedisine en yakın sunucu üzerinden ziyaretçiye daha hızlı ulaşmasına yardımcı olur. Bu sayede, web sitesi yükleme ve sunucu yanıt süresini en iyiler.
Sunucu Performansı
CDN hizmeti, merkezi sunucu üzerindeki yükü birden fazla sunucuya paylaştırarak azaltır ve bu sayede merkezi sunucunun çökme vs. sorunlar yaşama ihtimalini azaltarak sunucu performansını iyileştirir.
SEO
Bir web sitesinin arama motoru sonuç sayfalarında hangi sıralamaya sahip olacağına etki eden birçok faktör vardır. Örneğin, yüksek bir trafiğe sahip olan ve yükleme işlemi bir saniyeden daha kısa web siteleri, arama motoru sonuç sayfalarında başarılı bir sıralama elde eder. CDN teknolojisi, yükleme süresini optimize ettiği için SEO başarısına da katkıda bulunur.
Kullanıcı Deneyimi
CDN teknolojisi yükleme süresini düşürdüğünde, yoğun trafik anında dahi gelişmiş kullanıcı deneyimi sağlar.
Web teknolojilerinin hızla gelişmesiyle birlikte CDN hizmetlerinde de benzer bir gelişim söz konusudur. Bu gelişimin ve ilerlemenin doğal sonucu ise, farklı CDN servislerinin kullanıma sunulmasıdır. Bugün, en sık kullanılan başlıca CDN servislerinden bazıları ve temel işlevleri şu şekildedir:
| CDN Servis Adı | İşlevi |
| Coudflare | ABD merkezli içerik dağıtım hizmeti olan Coudflare, üst düzey özelliklere ve uzman düzeyinde işlevlere sahiptir. Bugün birçok kişi tarafından kullanılan Coudflare, son derece basit bir kurulum sürecinin ardından çalışır duruma geçer. Coudflare kurulumunu tamamlamak için DNS sunucusunun güncellenmesi yeterlidir. Bu işlemin ardından sunucusu otomatik devreye girerek en yakın konum üzerinden hizmet vermeye başlar. |
| Fastly | Spotify ve Reddit gibi devasa platformlar tarafından kullanılan Fastly, web sitelerin çok daha yüksek ve etkileyici performanslar sunmasına yardımcı olur. |
| KeyCDN | Makul bir bütçeleme ile yararlanabilecek en başarılı CDN servislerinden biri olan KeyCDN, WordPress vs. uygulamalarla kolaylıkla entegre edilerek kullanılabilir. |
| Stackpath | Stackpath, kullanıcı dostu olması ve işlevsel özellikleriyle bilinen CDN servisleri arasında yer alır. En yüksek verimini ABD ve İngiltere lokasyonlarında gösterir. |
| Akamai | Kullanıcılara sunulduğu tarih itibariyle en köklü CDN servislerinden biri olan Akamai, bugün hala popülerliğini korumakta ve oldukça yaygın kullanılmaktadır. İlgili web sitesinin içeriğine göre değişmekle birlikte, genellikle %30’un üzerinde trafik düzeni sağlar. Akamai, 135’ten fazla ülkede 275.000 sunucu tarafından kullanılmaktadır. Memnuniyet odaklı müşteri desteği de bu servisi ayrıcalıklı kılan bir başka özelliğidir. |
| Amazon CloudFront | Amazon CloudFront, otomatik GZip etkinleştirmesi ile internet sitesi verimini artıran, gelişmiş özellikleri ile dikkat çeken, güvenli CDN servisleri arasında yer alır. |
| Microsoft Azure CDN | Microsoft Azure CDN, Microsoft tarafından geliştirilmiş ve kullanıcılara sunulmuş CDN servisidir. Kolay kullanımı, sistem performansına olan olumlu etkisi vs. avantajları nedeniyle bugün birçok kişi tarafından kullanılmaktadır. |
| CDN77 | Pratik kullanıma elverişli arayüzü sayesinde kullanıcıların ilgisini çeken CDN77, bugün hala geliştirilme aşamasında ve daha başarılı bir servis olması adına sık sık güncelleme almaktadır. |
| Leaseweb | Leaseweb, internet siteleri için oldukça güçlü bir CDN servisine gereksinim duyanlar için oldukça idealdir. Trafik ve ziyaretçi sorunlarını kısa zamanda gideren Leaseweb CDN servisi, önbellek performansının takibi gibi çeşitli opsiyonlarıyla beğenilen ve başarılı bulunan bir CDN servisidir. |
